Belent ruhy göteriliş

Alym­la­ryň tas­syk­la­ma­gy­na gö­rä, türk­men hal­ky ir­ki we or­ta asyr­lar­da dün­ýä möç­ber­li ta­ry­hy wa­ka­la­ryň jüm­mü­şin­de bo­lup­dyr. Köp ýurt­lar, mil­let­ler, me­de­ni­ýet­ler bi­len ýy­gy ara­gat­na­şyk sak­lap­dyr. Ýö­ne yl­my çeş­me­ler­de hal­ky­my­zyň öz­ge halk­lar, me­de­ni­ýet­ler bi­len gat­na­şyk­la­ra el­my­da­ma se­re­sap çe­me­le­şen­di­gi, tä­ze ka­da-ýö­rel­ge­le­ri şol dur­şu­na ka­bul et­män, mil­li dün­ýä­ga­raý­şa la­ýyk­lap, öz ru­hy-ah­lak, me­de­ni-dur­muş däp-dü­şün­je­le­ri­ne uý­gun­laş­dy­ran­dy­gy ba­ra­da nyg­tal­ýar. Mu­nuň özi türk­men hal­ky­nyň ösen aňyn­dan, mil­let hök­mün­de asyr­la­ryň do­wa­myn­da ke­ma­la ge­ti­ren türk­men­çi­lik ýo­lun­dan ha­bar ber­ýär. Bu pi­kir­le­riň örän dog­ru­dy­gy­ny Ga­raş­syz­lyk ýyl­la­ryn­daky ösüş aý­dyň­ly­gy bi­len gör­kez­di.

Hal­kyň ta­ry­hy mil­li ýo­ly bi­len Ga­raş­syz­lyk döw­rü­niň ösüş sy­ýa­sa­ty­nyň aý­ryl­maz bag­la­ny­şy­gy aý­dyň ýü­ze çyk­dy. Tä­ze­le­niş we ösüş hal­kyň kal­byn­dan, aňyn­dan geç­me­li­dir. Döw­let sy­ýa­sa­ty mil­li ruh bi­len saz­la­şyk­ly bol­ma­ly­dyr. Ga­raş­syz Türk­me­nis­ta­nyň ber­ka­rar­lyk ýo­lu­nyň berk çel­gi­si bo­lan bu kes­git­li pi­kir­ler türk­me­niň ösüş ýo­lu­nyň aý­ra­tyn çe­me­leş­me­si hök­mün­de wag­tyň, döw­rüň sy­na­gyn­dan üs­tün­lik­li geç­di we mil­let­ler bi­le­le­şi­gin­de yk­rar edi­len döw­let­li­lik tej­ri­be­si hök­mün­de ta­ry­hy­my­zyň al­tyn sa­hy­pa­syn­da orun al­dy.

El­bet­de, ösü­şiň öz­bo­luş­ly mil­li ýo­lu­ny tä­ze döw­rüň ta­lap­la­ry­na gö­rä ke­ma­la ge­tir­mek­de köp ta­gal­la­la­ryň ge­rek­di­gi, hal­kyň mil­li mi­ra­sy­nyň hem-de ta­ry­hy ýo­lu­nyň ägirt uly nus­ga­lyk tej­ri­be­si­niň ze­rur­ly­gy öz-özün­den düş­nük­li­dir. Türk­men­ler bol­sa yk­lym­lar­da ber­ka­rar eden be­ýik döw­let­le­ri­niň çuň kök­le­ri­ni uzak asyr­lar­da ýi­tir­män sak­lap ge­len­dir. Şol kök­le­re da­ýan­mak, mil­li mi­ra­syň baý ru­hy we mad­dy gym­mat­lyk­la­ryny döw­rüň be­lent­li­gi­ne çy­kar­mak bi­len, Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­myz Gurbanguly Berdimuhamedow döw­let­li­li­giň aja­ýyp, döw­re­bap ýol-ýö­rel­ge­si­ni ke­ma­la ge­tir­di.

Çyl­şy­rym­ly bol­sa-da, hä­zir­ki döw­rüň dün­ýä ösüş­le­ri adam­za­dyň dur­mu­şyn­da köp tä­sin­lik­le­ri dö­red­ýän­di­gi bi­len aý­ra­tyn özü­ne çe­ki­ji­dir we gy­zyk­ly­dyr. Ol di­ňe yl­my-teh­no­lo­gik ösüş­le­riň dö­red­ýän müm­kin­çi­lik­le­rin­den baş­ga-da, adam­za­dyň jem­gy­ýet­çi­lik aňyn­da, ru­hy-dur­muş ýö­rel­ge­le­rin­de ýü­ze çyk­ýan üýt­ge­şik öz­ge­riş­ler bi­len-de haý­ran gal­dyr­ýar. Teh­no­lo­gi­ýa, yk­dy­sa­dy­ýet ba­bat­da ýo­ka­ry de­re­je­de ösen, ýa­şa­ýyş şert­le­ri bo­ýun­ça gör­lüp-eşi­dil­me­dik üs­tün­lik­le­re eýe bo­lan bir­nä­çe ýurt­da mil­li ru­hy-me­de­ni däp­le­ri ýoý­man sak­la­mak, adat-des­sur­la­ra, ynanç-yg­ty­kat­la­ra gy­şar­nyk­syz eýer­mek ba­bat­da ýo­ka­ry ta­gal­la­lar edil­ýär. Çün­ki mil­li­lik halk hök­mün­de dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­gin­de öz or­nu­ňy, umu­ma­dam­zat ösü­şin­de ta­gal­la­la­ry bir­leş­dir­mek­de öz şah­sy ga­ra­ýyş­la­ry­ňy we mak­sat­la­ry­ňy ýi­tir­mez­li­giň şer­ti­dir. Ösen dö­wür­de mu­nuň özi hal­kyň ru­hy da­ýan­jy­ny, mil­let hök­mün­de öz-özü­ne yna­my­ny pug­ta­lan­dyr­mak bi­len bag­ly örän yn­san­per­wer çe­me­leş­me­dir. Mil­li­li­gi ös­dür­mek ba­ra­da­ky sy­ýa­sa­ty hal­kyň gol­da­ma­gy, bu ba­bat­da iş­jeň çy­kyş et­me­gi döw­let üçin hem, jem­gy­ýet­çi­lik üçin hem bäh­bit­li­dir. Mil­li­lik jem­gy­ýet­de yla­la­şy­gy we dü­şü­niş­me­gi ke­ma­la ge­tir­me­giň iň oňaý­ly se­riş­de­si­dir. Ösüş hal­kyň aňy, dün­ýä­ga­raý­şy, ru­hy bi­len bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Bu ugur­da döw­le­tiň alyp bar­ýan aňy­ýet sy­ýa­sa­ty dur­muş-yk­dy­sa­dy ösüş­ler­de-de ýo­ka­ry ne­ti­je­le­ri ga­zan­ma­gyň ruh­lan­dy­ry­jy güý­ji bo­lup öňe çyk­ýar.

Dün­ýä ösü­şi we umu­ma­dam­zat gym­mat­lyk­la­ry ba­ra­da Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­myz «Türk­me­niň döw­let­li­lik ýö­rel­ge­si» at­ly ki­ta­byn­da şeý­le be­ýan ed­ýär: «Türk­me­nis­tan bi­te­wü­lik ýö­rel­ge­le­ri­ne yn­san­per­wer­li­giň nuk­daý­na­za­ryn­dan ba­ha ber­ýär we onuň umu­my esas­la­ry­ny pug­ta­lan­dyr­mak ug­run­da öňe he­re­ket et­mä­ge ça­lyş­ýar. Mu­nuň özi umu­ma­dam­zat bäh­bit­li ta­gal­la­la­ry­myz­da öz be­ýa­ny­ny tap­ýar. Olar bol­sa bi­ziň öz­bo­luş­ly me­de­ni­ýe­ti­miz­den, dö­re­den mil­li gym­mat­lyk­la­ry­myz­dan ge­lip çyk­ýan ýö­rel­ge­le­re esas­lan­ýar. Hut şo­nuň üçi­nem her bir halk üçin ösüş dün­ýä­niň gym­mat­lyk­la­ry­ny ke­ma­la ge­tir­me­giň usu­ly hök­mün­de öz mil­li gym­mat­lyk­la­ry­ny we paý­ha­sy­ny, aňy­ýe­ti­ni kä­mil­leş­dir­mä­ge ym­tyl­ma­gyn­dan baş­lan­ýar. Şu­lar ba­ra­da söz aç­mak bi­len, ta­ry­hyň do­wa­myn­da ýur­du­my­zyň çä­gin­de dür­li ösüş­le­riň we me­de­ni­ýet­le­riň gül­läp ösen dö­wür­le­ri­niň hut şol ýag­da­ýa iter­gi be­ren­di­gi­ni bel­le­mek is­le­ýä­rin».

Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, mil­li Li­de­ri­miz her bir hal­kyň dün­ýä ba­gyş eden gym­mat­ly­gy­nyň gel­jek üçin dö­re­di­ji­li­giň we paý­ha­syň yg­ty­bar­ly sü­tü­ni bo­lup dur­ýan­dy­gy­ny bel­le­ýär. Şeý­le­lik­de, döw­le­tiň, jem­gy­ýe­tiň me­de­ni-aňy­ýet ul­ga­my ýur­duň umu­my ösü­şi­niň aý­ryl­maz hem mö­hüm bö­le­gi bol­mak bi­len, hal­kyň ru­hy dur­mu­şy­ny baý­laş­dyr­ma­gyň esa­sy çeş­me­si­ne öw­rül­ýär.

Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­myz türk­men hal­ky­nyň hä­zir­ki za­man gym­mat­lyk­la­ry­ny dö­re­di­ji be­ýik şah­sy­ýet hök­mün­de mi­ra­sy­my­zyň we ta­ry­hy­my­zyň dün­ýä de­re­je­li äh­mi­ýe­ti­ni açyp gör­kez­mek­de ba­ha­sy­na ýe­tip bol­ma­jak iş­le­ri bi­tir­ýär. Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň ki­tap­la­ryn­da türk­men dur­mu­şy­na de­giş­li äh­li ugur­lar ba­ra­da yl­my-çe­per pi­kir­ler, anyk de­lil­len­di­ri­len mag­lu­mat­lar be­ýan edil­ýär, hä­zir­ki za­man ösü­şin­de ola­ryň mö­hüm or­ny açy­lyp gör­ke­zil­ýär. Dö­wür, dur­muş bu pi­kir-ga­ra­ýyş­la­ryň, sel­jer­me­ler ar­ka­ly ýü­ze çy­ka­ry­lan ne­ti­je­le­ri­ň iň­ňän dog­ru­dy­gy­ny äş­gär gör­kez­di. Mil­li Li­de­ri­miz halk­la­ryň mil­li me­de­ni­ýet­le­ri­niň ara­syn­da­ky umu­my­lyk­lar bi­len bir­lik­de, öz­bo­luş­ly aý­ra­tyn­lyk­la­ry hem sel­je­rip, dün­ýä sy­ýa­sa­tyn­da, döw­le­ta­ra, hal­ka­ra gat­na­şyk­lar­da bu me­se­le­le­re üns­li hem paý­has­ly ga­ra­ma­gyň ze­rur­dy­gy­ny Türk­me­nis­ta­nyň döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň my­sa­lyn­da dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­gi­ne ýe­tir­ýär.

Pa­ra­hat­çy­ly­ga ym­ty­lyş, dost-do­gan­lyk, hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk gat­na­şyk­la­ry umu­ma­dam­zat gym­mat­lyk­lar­ydyr. Bu gat­na­şyk­la­ra her bir hal­kyň me­de­ni­ýe­tin­de uly üns be­ril­ýär. Her hal­kyň mil­li duý­gu­la­ry­na dü­şün­mek bi­len çe­me­leş­mek äh­lu­mu­my yla­la­şy­gy ga­zan­ma­gyň il­kin­ji hem esa­sy şer­ti­dir.

Her bir hal­kyň ru­hy-ah­lak dü­şün­je­le­ri, dur­muş ýol-ýö­rel­ge­le­ri, di­ňe döw­le­tiň içer­ki sy­ýa­sy-jem­gy­ýet­çi­lik gat­na­şyk­la­ryn­da däl-de, döw­le­ta­ra, hal­ka­ra gat­na­şyk­lar­da-da çyn­la­kaý üns be­ril­me­li me­se­le­dir. Dün­ýä­de pa­ra­hat­çy­ly­gyň, äh­lu­mu­my ösü­şiň ro­waç­lan­ma­gyn­da her bir hal­kyň mil­li ru­hy esas­la­ry­nyň yk­rar edil­me­gi­niň, ola­ra hor­mat go­ýul­ma­gy­nyň mö­hüm­di­gi­ni äh­lu­mu­my sy­ýa­sa­tyň hä­zir­ki za­man ýag­da­ýy aý­dyň gör­kez­ýär. Kä­bir ýer­ler­de on­lar­ça ýyl sy­ýa­sy, me­de­ni, hat­da har­by taý­dan güýç­li tä­sir edil­me­gi­ne ga­ra­maz­dan, her bir hal­kyň müň­ýyl­lyk­lar­da ke­ma­la ge­ti­ren mil­li ýo­lu­ny öz­gert­me­giň, üýt­get­me­giň ba­şart­ma­ýan­dy­gy­ny hä­zir­ki za­man hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry­nyň tej­ri­be­si su­but ed­ýär.

Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap Türk­me­nis­ta­nyň dün­ýä ta­ry­hy­nyň öw­rü­li­şik­li pur­sat­la­ryn­da çyl­şy­rym­ly sy­ýa­sy, yk­dy­sa­dy, me­de­ni gat­na­şyk­la­ryň çäk­le­rin­de öz mil­li ýo­lu­ny berk tu­tup, ynam­ly öňe git­me­gin­de, hal­ka­ra gi­ňiş­lik­de my­na­syp orun eýe­le­me­gin­de, mil­let­ler bi­le­le­şi­gin­de yk­rar edi­len ösüş ýo­lu­nyň üs­tün­lik­le­re bes­len­me­gin­de hal­kyň öz­bo­luş­ly­ly­gy­na da­ýan­ma­gyň aý­ra­tyn äh­mi­ýe­ti­ni tek­rar­la­mak ze­rur­dyr. Bu ba­bat­da örän çe­ýe we paý­has­ly döw­let sy­ýa­sa­ty ýö­re­dil­di. Şöh­rat­ly ta­ry­hy­myz, baý mil­li mi­ra­sy­myz hal­kyň dö­re­di­ji­lik güý­jü­ni gal­kyn­dyr­mak, ony beý­gelt­mek üçin gym­ma­ty eg­sil­me­ýän ru­hy ha­zy­na­dyr. Hal­ky­my­zyň asyr­la­ryň do­wa­myn­da dö­re­den mad­dy, me­de­ni, ru­hy gym­mat­lyk­la­ry­nyň öw­re­nil­me­gi we wa­gyz edil­me­gi di­ňe be­ýik geç­mi­şe da­ýa­nyp he­re­ket et­mek däl-de, eý­sem, döw­rüň be­lent­lik­le­ri­ne ýet­mek­de hä­zir­ki we gel­jek­ki ne­sil­le­riň öz güý­jü­ne, paý­ha­sy­na yna­my­ny pug­ta­lan­dyr­mak üçin hem ze­rur­dyr.

Hal­kyň ta­ry­hy or­nu­ny, mer­te­be­si­ni kes­git­le­mek ba­bat­da, il­kin­ji no­bat­da, sy­ýa­sy-jem­gy­ýet­çi­lik, dur­muş-yk­dy­sa­dy ugur­lar­da üs­tün­lik ga­zan­mak ze­rur bol­dy, soň­ra mil­li me­de­ni­ýe­ti­mi­ziň äh­li gym­mat­lyk­la­ry, dün­ýä de­re­je­li äh­mi­ýe­ti, asyr­la­ra ýaň sal­ýan paý­has güý­ji hal­ka­ra gi­ňiş­lik­de pug­ta orun al­ma­gyň se­riş­de­si­ne öw­rül­di. Mu­nuň özi, türk­men hal­ky­nyň, soň­ra beý­le­ki hyz­mat­daş halk­la­ryň hem jem­gy­ýet­çi­lik dur­mu­şy­ny saz­laş­dyr­mak bi­len bir­lik­de, döw­let­li­li­giň berk bin­ýat­la­ry­ny ke­ma­la ge­tir­mä­ge ýar­dam ber­ýän tä­sir­li güýç bo­lup or­ta çyk­dy.

Her bir ýur­duň, hal­kyň gün­de­lik dur­mu­şyn­da eýer­ýän, gol­dan­ýan gym­mat­ly­klary bar. Şol gym­mat­lyk­lar jem­gy­ýet­çi­lik dur­mu­şy­nyň aý­ryl­maz bö­le­gi­dir, hal­kyň özü­ne la­ýyk mi­ze­mez de­re­je­de dö­re­den üýt­gew­siz tut­ýan ýo­lu­dyr. Ýur­du­my­zyň döw­let sy­ýa­sa­ty­na-da, jem­gy­ýet­çi­lik pi­ki­ri­ne-de öz­ge­le­riň eýer­ýän gym­mat­lyk­la­ry­ny in­kär et­mek mah­sus däl­dir. Mu­nuň özi Bi­ta­rap Türk­me­nis­ta­nyň tut­ýan ýo­lu­dyr, hal­ky­my­zyň mil­li hä­si­ýe­ti­niň örän äh­mi­ýet­li aý­ra­tyn­ly­gy­dyr. Şo­nuň bi­len bir­lik­de, türk­men hal­ky öz mil­li ýo­lu­nyň yk­rar edil­me­gi­ni goň­şu­çy­lyk we hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ryň esa­sy şer­ti ha­sap­la­ýar.

Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­myz mil­li aňy­ýe­tiň äh­li aý­ra­tyn­lyk­la­ry­ny göz öňün­de tut­mak bi­len, Ga­raş­syz­lyk ýyl­la­ry­nyň gym­mat­lyk­la­ry­ny dö­ret­me­gi we baý­laş­dyr­ma­gy, dün­ýä­de yk­rar et­dir­me­gi ba­şar­dy. Asyl­ly ka­da-ýö­rel­ge­le­ri­mi­ziň esa­syn­da döw­le­ti­mi­ziň döw­re­bap sy­ýa­sy-jem­gy­ýet­çi­lik, hu­kuk, dur­muş, ru­hy-ah­lak gym­mat­lyk­la­ry dö­re­di. Ol gym­mat­lyk­lar hal­kyň aňy­na or­naş­dy, döw­rüň sy­na­gyn­dan geç­di. Şo­ňa gö­rä-de, bu gym­mat­lyk­lar Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rü­niň ösüş mak­sat­na­ma­la­ry­nyň, Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­zyň baş­lan­gyç­la­ry­nyň ma­ny-maz­mu­nyn­da my­na­syp orun eýe­le­ýär. Döw­le­ti­miz hal­kyň mil­li me­de­ni­ýe­ti­ni dür­li çä­re­ler ar­ka­ly beý­geld­ýär, da­ba­ra­lan­dyr­ýar. Be­ýik şah­sy­ýet­le­ri­mi­ziň paý­has mi­ra­sy­na sar­pa go­ýul­ýar. Akyl­dar şa­hy­ry­myz Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň dür­dä­ne dö­re­di­ji­li­gi, mil­li me­de­ni­ýe­ti­mi­ziň eg­sil­mez gen­ji-ha­zy­na­sy türk­men ru­hu­nyň da­ýan­jy­na öw­rül­ýär. Ýur­du­myz­da uly da­ba­ra­lar bi­len bel­le­nip ge­çil­ýän Me­de­ni­ýet we sun­gat iş­gär­le­ri­niň hem-de Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň şyg­ry­ýet gü­ni türk­me­niň be­lent dö­re­di­ji­lik ru­hu­nyň, eg­sil­mez paý­ha­sy­nyň, be­ýik döw­rü­mi­ziň baý­ra­my­dyr. Bu baý­ram mil­le­ti­mi­ziň yk­rar edi­len mil­li döw­let­li­lik ýo­lu­ny da­ba­ra­lan­dyr­ýan, şan-şöh­ra­ta bes­le­ýän baý­ram­dyr.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz: «Türk­men hal­ky be­ýik sun­ga­ty, nus­ga­wy ka­da­la­ry we gaý­ta­lan­ma­jak me­de­ni mi­ra­sy bi­len giň­den ta­nal­ýar. Türk­men me­de­ni­ýe­ti dün­ýä me­de­ni­ýe­ti­niň ösü­şi­ne my­na­syp go­şant goş­dy. Biz me­de­ni­ýet ul­ga­my­ny döw­re­bap ýag­da­ýa ge­tir­mek, mil­li mi­ra­sy­my­zyň gym­mat­lyk­la­ry­ny düýp­li öw­ren­mek, go­rap sak­la­mak we dün­ýä ýaý­mak bo­ýun­ça iş­le­ri do­wam et­di­re­ris» di­ýip bel­le­ýär. Tä­ze eý­ýa­myň ösen ta­lap­la­ry­ny öde­mä­ge, be­ýik ösüş­ler za­ma­na­syn­da hal­ky­my­zyň ru­hy da­ýan­jy bol­ma­ga ukyp­ly mil­li me­de­ni­ýe­ti­mi­ziň äh­mi­ýe­ti we kuw­wat­ly ter­bi­ýe­çi­lik güý­ji pa­ra­hat dur­mu­şy­my­zyň, aja­ýyp ösüş­le­ri­mi­ziň mi­ze­mez sü­tü­ni­dir. Hal­kyň be­ýik sun­ga­ty­nyň, ösen me­de­ni­ýe­ti­niň gym­ma­ty­na ýü­rek­den dü­şün­ýän we öz ze­hin-ba­şar­nyk­la­ry bi­len mil­li gym­mat­lyk­la­ry­my­zyň ha­zy­na­sy­ny dö­ret­mä­ge go­şant goş­ýan ne­sil­ler ke­ma­la gel­di. Mil­li me­de­ni­ýe­tiň ze­hin­li, us­sat we­kil­le­ri­ni ke­ma­la ge­tir­mek, ola­ry gol­da­mak ba­ra­da ýur­du­myz­da ýo­la goý­lan iş­le­re hal­ky­myz buý­san­ýar.

Me­de­ni­ýe­tiň we sun­ga­tyň or­nu­ny nyg­ta­mak bi­len, Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­myz şeý­le diý­ýär: «Me­de­ni­ýet dur­mu­şy­my­zy ah­lak hem gö­zel­lik bi­len baý­laş­dyr­ýan, bir­leş­di­ri­ji, ruh­lan­dy­ry­jy güýç­dür. Teh­no­lo­gik ösüş­ler eý­ýa­myn­da ru­hy gym­mat­lyk­lar öz gym­ma­ty­ny as­la ýi­tir­ýän däl­dir, gaý­tam, bu gym­mat­lyk­lar, hal­ky­my­zyň we adam­za­dyň ta­ry­hyn­da he­mi­şe bol­şy ýa­ly, bu gün hem iň ýo­ka­ry gym­mat­lyk­la­ryň ha­ta­ryn­da, bel­ki-de, iň ýo­ka­ry gym­mat­lyk bo­lup dur­ýar».

Ata Ser­da­row, Türk­me­nis­ta­nyň De­mok­ra­tik par­ti­ýa­sy­nyň baş­ly­gy, Mil­li Ge­ňe­şiň Mej­li­si­niň de­pu­ta­ty

“Türkmenistan” gazeti

23.06.2022ý